Ermira Pashaj (Dani)
Debatin e fundit lidhur me projektligjin e ri mbi ndalimin e simboleve fetare në sistemin shkollor para-universitar, ndryshe nga herët e tjera, si fillim e prita lehtë dhe ftohtë. Kjo për vetë faktin që nuk mund ta besoja se akoma pa kaluar një vit nga miratimi i ligjit kundër diskriminimit, ku në rast cenimi të të drejtave drejtorët e shkollave do të gjobiteshin me gjoba të majme, ligj ky i votuar edhe nga ministri i Arsimit, z. Myqerem Tafaj, na hartohet një projektligj i kundërt me të. Për këdo të informuar lidhur me çështjen, si fillim e gjithë kjo skenë të lë përshtypjen e zhvillimit të një loje cicmici.
Megjithatë, kur pashë që debati mori përmasa të tjera, ku vetë ministri doli dhe u prononcua publikisht pro miratimit të projektligjit të ri, si qytetare e këtij vendi, por dhe si një ish-nxënëse e shkollës së mesme të Gjuhëve të Huaja, e cila në vitin 2000, u privua nga e drejta për të ndjekur mësimin për shkak të shamisë, vendosa të solidarizohem me motrat e mia, të cilave u duhet të përballen me të njëjtat pengesa, pavarësisht faktit se kanë kaluar 10 vite që atëherë.
Herë pas here dhe në forma të ndryshme, janë përpiluar rregullore dhe janë hartuar projektligje lidhur me simbolet fetare në shkolla, por vetëm një frazë asnjëherë nuk ka ndryshuar dhe ka mbetur gjithmonë në fokus dhe e cilësuar me ‘bold’, shamia e femrës myslimane. Madje, jo vetëm në rregullore e projektligje, por dhe në media, është fenomeni shami ai që debatohet më së shumti. Të paktën sot, vihet re një përmirësim shprehishë, pasi teksa po lexoja artikujt e thuajse dhjetë viteve më parë, për të parë se si ka evoluar mendësia dhe retorika, nuk kishte se si të mos më ngacmonin tituj si ‘Nuk pranohen në mësim katër nxënëse me ferexhe’, ‘Një tjetër e pëson nga ferexheja’, ‘Unë nuk e heq ferexhenë’ e lista vazhdon. Por situata lë akoma për të dëshiruar, pasi edhe sot, virtualisht tentohet të përcillet i njëjti imazh.
Përse them që në fokus ka mbetur shamia? Sepse si atëherë, si tani, të diskriminuarat në këtë mes, janë femrat myslimane. P.sh, pas shfaqjes së shamive në shkollën e mesme të Gjuhëve të Huaja, në rregulloren e shkollës u shtua dhe kjo pikë: “Ndalohet hyrja në ambientet e shkollës me shami, dekolte dhe minifund”. Pra vetëm pasi disa nxënëse vendosën të mbulonin flokët, vetëm atëherë drejtori i shkollës u ndërgjegjësua se ekzistonte dhe një kategori nxënësesh, jo të pakta, që duhet të mbulonin mbigjunjët dhe nënkraharorin. Por a është e drejtë që dëshira për një lloj veshjeje, apo ndjekja e një mode të caktuar të krahasohet me një praktikë fetare?
Një argument jobindës dhe krejt irrelevant, i shprehur si në artikujt e shkruar ashtu dhe në debatet televizive nga përkrahësit e projektligjit, është se i mëshohet faktit që janë prindërit ata që ua imponojnë këtë veshje vajzave të tyre. Por edhe nëse do të ishin prindërit imponues (nuk e përjashtoj) a është kjo mënyra e duhur për të mos i lejuar prindërit ta bëjnë këtë gjë? Është si të thuash, për t’u ardhur në mbrojtje fëmijëve të dhunuar nga prindërit, nuk duhet t’i lejojmë fëmijët të vijnë në shkollë. Një qasje e tillë është absurde, pasi ka instanca të tjera që mund dhe duhet të merren me këtë çështje.
Në anën tjetër, dhe pse fenomeni është zbehur disi, prapëseprapë në shoqërinë tonë të mbrujtur me ndjenjën e uniformitetit dhe të ndrydhur nga frika për ta pranuar tjetrin ndryshe, ndodh e kundërta. Një femër myslimane që vendos të vërë shaminë, pavarësisht moshës, ndihet e paragjykuar, e cënuar, madje dhe e dhunuar. Së pari nga familja, së dyti nga institucioni në të cilin bën pjesë dhe së treti nga një pjesë e mirë e shoqërisë.
Një tjetër argument i shprehur nga ithtarët e projektiligjit të ri, është se një vajzë nën moshën 18 vjeç nuk është e aftë të marrë vendime të rëndësishme për jetën. Kam përshtypjen se një adoleshent do të ndihej paksa i fyer përballë këtij gjykimi. Dhe pse kur kam vënë shaminë kam qenë vetë adoleshente, edhe sot kur e kujtoj, më duket një nga vendimet më të bukura dhe më të drejta që kam marrë në jetën time. I bukur sepse e kam përjetuar bukur me zemër dhe i drejtë sepse nisur nga ajo që kam lexuar, ndjerë e perceptuar, kam arritur të kuptoj urtësinë dhe mirësitë e kësaj urdhërese fetare që shtrihen në aspektin fizik, psikik, shpirtëror, individual dhe social.
Ndërsa Fransuazë Dolto, në librin e saj “Adoleshenca”, kur flet për të drejtën e fëmijës për të zgjedhur besimin sjell si shembull një fëmijë të sëmurë pa shpresa për jetën, i cili shpreh si kërkesë që pas vdekjes të varroset sipas ritit ortodoks bizantin. Por nëna nuk donte të varrosej me ritin ortodoks, por përkundrazi me atë latin. Si përfundim çështja shkoi në gjykatë dhe gjykata i jep të drejtë djalit. “Është vërtet kulmi”- siç shprehet dhe vetë autorja- “që bindjet fetare të fëmijës të merren parasysh vetëm pas vdekjes.”
Ministri i Arsimit, në emisionin ‘Studio e hapur’, u shpreh gjithashtu se këto vajza nuk mund të pranohen në shkollë, pikërisht për shkak të karakterit laik të shkollës. Ne e dimë që shkolla është laike ndaj nxënësve, por jo që nxënësit janë laikë ndaj shkollës! Ne e dimë që feja është e ndarë nga shteti, por assesi nuk mund të pranojmë që ta ndajmë atë dhe nga jeta e njeriut!
Këtu nuk bëhet fjalë për laicitet, por për një laicizëm të llojit më diskriminues.
Pikërisht për shkak të keqinterpretimit të laicitetit, me apo pa tendencë, nga ana e atyre që janë në pushtet, duhet të diskriminohen ata që e duan dijen, shkollimin, dhe që gjithashtu duan të jenë pjesë integrale e shoqërisë. Kësisoj, duke përjashtuar dhe pa marrë fare parasysh vullnetin dhe dëshirën e tyre për pjesëmarrje, këtyre vajzave u tregohet një zgjidhje tjetër, shkolla fetare.
Që të jem e hapur, në të ardhmen fëmijën tim do të kisha dëshirë ta çoja në një shkollë fetare apo në një shkollë private të disiplinuar, jo për faktin se në shkollën publike fëmija im nuk mund të mbajë një veshje për të cilën pa dyshim do të ketë të drejtën e zgjedhjes, por nga frika e rënies pre e fenomeneve që tashme me plot gojën mund të quhen plagë e shoqërisë shqiptare, si duhani, alkooli, droga, abuzimet seksuale etj. E duke qenë se jo të gjithë prindërve shqiptarë, ju jepet mundësia të zgjedhin për shkollimin e fëmijëve të tyre, dhe unë si prind ndoshta do të vazhdoj të jetoj me frikën lidhur me fatin e fëmijës tim, pasi ne akoma nuk po i kthejmë sytë nga problemet reale që shqetësojnë shoqërinë tonë, por kërkojmë të hapim probleme aty ku realisht nuk ekziston problem.
Një tjetër çështje që përbën realisht shqetësim për mua, ka të bëjë me fatin tonë në tërësi. Vallë, ku dëshiron të arrijë ky vend me qytetarët e tij? Një pjesë e tyre po pakësohen dita-ditës për shkak se sot, më shumë se kurrë, jeta e tjetrit nuk është më shenjtë dhe e shtrenjtë. Një pjesë tjetër po pakësohen për shkak se nuk po përballojnë dot jetesën si dhe për shkak të krizave të ndryshme sociale që po përjeton familja shqiptare. Dhe një pjesë e pjesës së mbetur, fare padrejtësisht dhe në kundërshtim të hapur me Kushtetutën, Konventën Evropiane për të Drejtat e Njeriut, si dhe Deklaratën Universale për të Drejtat e Njeriut, privohet nga e drejta për t’u shkolluar.
Por nëse një vendi i merr shkollimin, dijen, atij i ke marrë të ardhmen, i ke marrë gjithçka.
Nuk ka komente:
Posto një koment